فــــراپــــرده

«چرنوبیل»

حکایتی از یک فاجعه هسته ای...

سریالی که این روز ها همه جا صحبت از آن است؛ خصوصا سلبریتی ها (مانند رامبد جوان) آن را به دنبال کنندگان خود توصیه می کنند.

روسیه روایت آمریکایی‌ها از فاجعه اتمی چرنوبیل را با خلق سریال خود و روایت اختصاصی خود از ماجرا رد می‌کند و به افشای دخالت سازمان جاسوسی آمریکا «سیا» در چرنوبیل می پردازد.

با فراپرده همراه باشید ...

یکشنبه سوم ژوئن (۱۲ خرداد) قسمت پنجم، آخرین بخش مینی سریال «چرنوبیل» تولید شبکه «اچ‌بی‌اُ» پخش شد. این سریال که به فاجعه اتمی چرنوبیل شوروی سابق می‌پردازد توانست عنوان بهترین سریال محدود تلویزیونی سایت رده بندی «آی‌ام‌دی‌بی» را بدست آورد.

این نظرسنجی سه روز پس از پخش آخرین قسمت از این سریال انجام شد و پس از نظرسنجی از ۱۴۰ هزار بیننده، توانست با کسب امتیاز ۹/۷ از ۱۰ امتیاز، این عنوان را کسب کند.

«چرنوبیل» موفق شد سریال‌های «برکینگ بد» از شبکه AMC، «سیاره زمین ۲» از شبکه BBC و «گروه برادران» از شبکه HBO را که هر یک امتیاز ۹/۵ داشتند پشت سر بگذارد. قسمت اصلی «سیاره زمین» نیز امتیاز ۹/۴ و «بازی تاج و تخت» و «شنود» هر یک با امتیاز ۹/۳ پس از سریال‌های ذکر شده قرار دارند.

«کرِگ مازن» نویسنده و تهیه‌کننده و «جُوان رنک» کارگردانی «چرنوبیل» را برعهده داشته‌اند. جوان رنک کارگردانی سریال موفق «بریکینگ بد» را نیز در کارنامه خود دارد.

با این وجود که سریال چرنوبیل با موفقیت همراه بود، روسیه هم اعلام کرده که قصد دارد تا سریال چرنوبیل را با روایت خود بسازد. اما انگیزه اصلی روس‌ها برای ساخت این سریال، به تصویر کشیدن دقیق واقعیت است. آن‌ها ادعا می‌کنند که در بسیاری موارد که سازمان سیا در منطقه چرنوبیل جاسوسی می‌کرده از داستان حذف شده است.

شبکه «NTV» که «میدیا گازپروم» مالک آن است، ساخت این سریال را برعهده دارد. خبرگزاری‌های معتبر جهانی اعلام کرده‌اند که تمام مرحله فیلمبرداری این سریال در کشور بلاروس به انجام رسیده است و اکنون در مراحل پس از تولید به سر می‌برد.

به هر روی، جزئیات زیادی از نسخه روسی سریال چرنوبیل منتشر نشده اما سریال، روایت گروهی از ماموران «کاگ‌ِبِ» شوروی سابق است که ماموریت دارند تا گروهی از جاسوسان و ماموران سازمان «سیا» در چرنوبیل را شناسایی کنند. این درحالیست که روایت آمریکایی‌ها در سریال «چرنوبیل» شبکه «اچ بی‌اُ» در مورد مخفی‌کاری ماموران «کاگ‌ِبِ» در این جریان و ماموریت آن‌ها جلوگیری از انتشار واقعیت‌ متمرکز است.

سریال «چرنوبیل» روایت‌گر حادثه‌ انفجار عظیم منطقه چرنوبیل در اوکراین در تاریخ ۲۶ آوریل سال ۱۹۸۶ میلادی است. این انفجار آنچنان قدرتمند و وسیع بود که  مواد رادیواکتیو ناشی از آن در تمام اوکراین، بلاروس و روسیه منتشر شد و حتی علائم رادیواکتیو تا کشورهای اسکاندیناوی و غرب اروپا را دربرگرفت.

البته سریال «چرنوبیل» شبکه اچ‌بی‌اُ در روسیه هم پخش شد و با انتقاداتی از سوی بیننده‌ها مواجه شد.  

هنوز جنگ سرد بین آمریکا و روسیه تمام نشده و آنچنان که شواهد نشان می‌دهد آمریکا با تمام وجود پیگیر این تخاصم است. یکی از رویه‌هایی که آمریکایی‌ها در دشمنی با روسیه در پیش گرفته‌اند نشان دادن تصویری بسیار بد و وحشتناک از روسیه در قالب محتواهای اینترتِینمنت یا سرگرم کننده است. چنان که به بیننده در ضمن لذت بردن از فیلم که ساختارهای جذابی هم دارد، چهره‌ای وحشتناک از روسیه را القاء می‌کند.

در طی سال‌های اخیر، شبکه‌های تلویزیونی آمریکایی مبادرت به تولید سریال‌هایی در جهت ارائه‌ تصویر مدنظر واشنگتن از روسیه کرده‌اند. کارشناسان بر این باورند که ارائه‌ دیدگاه‌های ایالات متحده در قالبی هنری که سرگرم‌کننده نیز باشد، راه مناسب‌تری برای حک‌کردن تصاویر نه‌ چندان حقیقی در ذهن بینندگان درباره‌ کشورهایی‌ست که رابطه‌ سردی با آمریکا دارند.

با پیمان‌شکنی اخیر آمریکا در دوران فعلی زمامداری دونالد ترامپ که معاهده کاهش سلاح‌های هسته‌ای به توافق رسیده بین دو کشور را همچون بسیاری دیگر از اقداماتش، به صورت یک طرفه برهم زد، مساله تنش و دشمنی پنهان آمریکا با روسیه و بد جلوه دادن چهره روس‌ها در نگاه و ذهن بیننده، تشدید شده است. بسیاری از منتقدین غربی، خود به این سوگیری آمریکا در محتواهای سرگرمی هالیوود اذعان و اعتراف کرده‌اند.

پرس تی‌وی در گزارشی می‌نویسد: روسیه سریالی تلویزیونی را به روی آنتن می‌برد که نقش ایالات متحده را در فاجعه اتمی چرنوبیل آشکار می‌سازد. این سریال که مرحله پس از تولید خود را برای کمپانی «ان‌تی‌وی» طی می‌کند به انفجار رآکتور شماره ۴ نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل در جمهوری وقت اوکراین می‌پردازد. «الکسی مراداُف» که کارگردانی این سریال را برعهده دارد می‌گوید نسخه سریالی او در مورد چرنوبیل، واقعیت اتفاق افتاده در این حادثه را به تصویر می‌کشد. نظریه‌ای وجود دارد که آمریکایی‌ها در سایت هسته‌ای چرنوبیل نفوذ کرده بودند. بسیاری از تاریخ‌دانان انکار نمی‌کنند که در روز انفجار یک مامور از سرویس‌های اطلاعاتی دشمن در داخل منطقه هسته‌ای چرنوبیل بوده است.

«کومسومولسکایا پراودا» یا «KP»، پرمخاطب‌ترین روزنامه روسیه سریال آمریکایی «چرنوبیل» را نمایش یک «کاریکاتور و خلاف واقعیت» عنوان می‌کند.

«آناتولی واسِرمن»  روزنامه‌نگار روس در مورد این سریال می‌گوید: اگر «آنگلو ساکسون‌ها» فیلمی در مورد روس‌ها بسازند آن فیلم قطعا ربطی به حقیقت نخواهد داشت.

«مسکو تایمز»  روزنامه معروف روسی نیز این هفته در مورد این سریال نوشت: تولید شبکه «اچ‌بی‌اُ» (HBO) برعلیه اتحاد جماهیر شوروی بوده و «کاریکاتوری از ملت» را ارائه داده است.

«آر تی» (RT) شبکه تلویزیونی برون مرزی روسیه در سایت خود می‌نویسد: «چرنوبیل» سریال موفق اما نامعتبر! (تیتر). ساختن فیلمی در مورد ساختمان‌های اتحاد شوروی راحت‌تر از فهم و درک مردمی‌ست که در آن ساختمان‌ها سکونت دارند و سریال «چرنوبیل» شبکه «اچ بی‌اُ» آمریکا نه چرایی روی دادن حادثه اتمی و نه وجه قهرمانانه آن را به تصویر کشیده است.

با این وجود که صحّت و اعتبار حتی برای فیلم‌های مستند داستانی ضروری نیست، اما سریال آمریکایی «چرنوبیل» این را به عنوان یکی از ویژگی‌های خود عنوان کرده که به واسطه آن، مینی سریال پنج قسمتی چرنوبیل در پایگاه داده‌ای فیلم «آی ام‌دی‌بی» بالاترین امتیاز را کسب کرده است.  

اگر تنها، واقعیت حاکم بر این رویداد در این سریال لحاظ می‌شد، تمام جنبه‌های هنری قدرتمند آن قابل پذیرش بود لیکن «چرنوبیل» اساسا فیلمی غیرموثق و جعلی محسوب می‌شود.

ما در سریال «چرنوبیل» اثری از مردم شوروی سابق نمی بینیم و در واقع چیزی در مورد اتحاد شوروی یا روسیه یا اوکراین یاد نمی‌گیریم.

«گاردین» : تلویزیون روسیه روایت میهن‌پرستانه خود از فاجعه چرنوبیل را بازگو می‌کند. نسخه روسی سریال «چرنوبیل» حول محور نقش مامور سازمان جاسوسی آمریکا، «سیا» قبل از حادثه چرنوبیل می‌چرخد.

تلویزیون دولتی روسیه داستان خود در مورد فاجعه مرگبار چرنوبیل در سال ۱۹۸۶ را بی‌شباهت به سریال «چرنوبیل» شبکه «اچ بی‌اُ» به روی آنتن می‌برد. سریال روسی داستان مامور جاسوس سیا که در بدترین حادثه اتمی تاریخ حضور دارد را روایت می‌کند.

«الکسی مردااُف» کارگردان نسخه روسی چرنوبیل می‌گوید: سریال ما آنچه را در واقع رخ داده به بینندگان نشان می‌دهد.

گاردین: روزنامه «KP» می‌نویسد: «چرنوبیل» مهم‌ترین بخش روایت فاجعه هسته‌ای را که پیروزی ما بود به تصویر نکشید.